علل بدحجابی

مسئله‌ی فحشاء و از جمله: بدحجابی زنان از پدیده های جدید اجتماعی نیست؛ بلکه از دیرباز این عنصر ضد اخلاقی در جامعه وجود داشته است؛ لکن در سالهای اخیر و به‌ویژه سالهای پس از دفاع مقدس به موازات تحولات اجتماعی و سرازیر شدن انواع محصولات فرهنگی بیگانه و تساهل و تسامح در مقولات فرهنگی، بدحجابی ابعاد تازه ای به خود گرفته است. 1

در یک نگاه کلی، عوامل و زمینه های مؤثر بر رشد بدحجابی عبارتند از:

1. تضعیف باورها و اعتقادات مذهبی در جامعه

رفتار انسان محصول اندیشه و بینش او است. در جامعه‌ی اسلامی هر فرد مسلمان بر اساس جهان بینی و باورهای اعتقادی خویش عمل می‌کند. حجاب نیز نماد و تبلور اعتقادات فردی است. هر اندازه افراد از نظر اعتقادی و مذهبی قوی‌تر باشند، رفتارها، عملکردها و نوع پوشش و لباسشان نیز مطابق با اصول و معیارهای مذهبی و دینی خواهد بود.

شواهد نشان می‌دهد که در سالهای پس از انقلاب اگرچه باورها و اعتقادات مذهبی در جامعه، به ویژه در میان نسل جوان و نوجوان افزایش چشمگیری داشته است اما در ارائه‌ی الگوهای رفتاری مناسب و جهت‌دهی رفتارهای دینی با مشکلات بسیاری روبه‌رو هستیم.

دوری از الگوهای رفتاری دینی چندین عامل دارد. یکی از عوامل عمده‌ی آن القای این تفکر است که دین توانایی حلّ مشکلات بشر را در این زمان ندارد.

این تفکر انحرافی باعث شده است جوانان و نوجوانان، قوانین و احکام مذهبی را زیر پا بگذارند و به انواع انحرافات اخلاقی از جمله بدحجابی و بی‌حجابی، رو آورند.

2. تهاجم فرهنگی دشمن

از عوامل رواج بدحجابی و بی‌حجابی، تهاجم فرهنگی غرب است. 2؛ در غرب معنویت و مذهب به حاشیه‌ی زندگی خزیده است ؛ از این‌رو همه‌ی وجود زن برای استفاده های جنسی مطرح شده است. غرب با گریزان کردن دختران از پوشش مناسب، در واقع بین آنان و ارزشهای اخلاقی و انسانی فاصله ایجاد کرده است. کشورهای غربی به شیوه های مختلف این ایده و تفکر را در جوامع اسلامی ترویج نموده و تا حدودی موفق بوده اند.

3. گسترش روحیه‌ی غربگرایی و غرب زدگی

علاوه بر تهاجم فرهنگی که از برون مرزها اعمال می شود، نوعی روحیه‌ی غربگرایی و غرب زدگی در خود جوانان و نوجوانان نیز به چشم می خورد. تلقی برخی افراد این است که اگر بخواهیم متمدن و پیشرفته شویم، باید در رفتار، عملکرد، نوع و مدل لباس از غرب تقلید کنیم. در این رویکرد، متمدن شدن به معنای غربی شدن و تقلید از الگوها و هنجارهای غربی است؛ لذا برخی جوانان و نوجوانان که از نظر اعتقادی و دینی باورهای لازم را ندارند، تلاش می کنند در نوع پوشش و لباس از غرب تقلید کنند. 3

4. خلأ فرهنگی در جامعه

یکی از مهم‌ترین ریشه‌های ترویج بی‌حجابی و بدحجابی، پیدایش خلأ فرهنگی در جامعه است هیچ جامعه‌ای تا آمادگی نداشته باشد، از فرهنگ بیگانه تأثیر نمی‌پذیرد؛ بنابراین تهاجم فرهنگی و وجود الگوهای نامناسب به خودی خود کارساز نیست؛ بلکه نیاز به زمینه‌ی مساعد یعنی خلأ فرهنگی و فکری دارد. 4

5. ضعف و ناهماهنگی نهادهای اجتماعی

هر یک از نهادهای اجتماعی هم‌چون خانواده، مدرسه، نهاد دولت و... عهده دار مسئولیت و وظایف شخصی از کارکردهای یک جامعه هستند. فرایند عملکرد این نهادها و نیز تعامل و همسویی آن‌ها چگونگی حرکت فرهنگی یک جامعه را مشخص می کند. اگر هر یک از نهاد های اجتماعی وظایف خویش را به خوبی و در جهت اهداف اسلامی انجام داده و گرایش دختران نوجوان را به حجاب و دیگر مسائل اسلامی تقویت کنند، بی حجابی و بدحجابی در جامعه پدیدار نخواهد شد. آسیب پذیری زمانی آغاز می شود که هر یک از نهادها وظایف خویش را انجام ندهند یا همسو با اهداف کلی جامعه حرکت نکنند. در چنین شرایطی تهاجم فرهنگی و بی حجابی و بدحجابی در جامعه رواج خواهد یافت.

جامعه‌ی یکپارچه و آسیب‌ناپذیر در برابر تهاجمات دشمنان، جامعه‌ای است که بین نهادهای اجتماعی آن پیوند عمیق و گسست ناپذیر وجود داشته باشد. جامعه ای که با وحدت واقعی و همگانی در تمام صحنه های اجتماعی و فرهنگی شکل گرفته است، نه تنها مرعوب و مقهور تهاجم بیگانگان نمی‌شود بلکه هم چون دژی مستحکم در مقابل تهاجم آنان پایداری می‌کند. نمونه‌ی این پاسداری را می‌شود در دفاع مقدس در برابر تهاجم نظامی و اقتصادی بیگانگان به خوبی نظاره کرد. در آن زمان که ارزش ها بر جامعه حاکم بود، انحرافات اخلاقی، بی‌حجابی و بدحجابی و استفاده از مدها و الگوهای غربی در جامعه دیده نمی‌شد.

یگانه راه اصلاح انحرافات و به تعبیری «توبه‌ی فرهنگی» تقویت اعتقادات و باورهای دینی و مذهبی افراد جامعه است. و این وظیفه‌ای است سنگین که به دوش اولیا، مربیان و اقشار مختلف جامعه نهاده شده است؛ هر چند سالم سازی و پاکسازی محیط جامعه از افراد منحرف و ابزار و وسایل آلوده کننده و لباس های مد غربی، یک ضرورت است.