-حکمت یکم: ( [15] )      
  
« . . .  فاذا کان ذلک ، ضرب یعسوب الدین بذنبه ، فیجتمعون إلیه کما یجتمع قزع الخریف »            
پس آنگاه که وضع این چنین شد ، پیشواى دین به خشم آید و آمادگى خود را اعلام کند; در این موقع ـ مؤمنین ـ باشتاب دورش جمع شوند ، همانگونه که ابرهاى پائیزى به هم پیوسته شوند. 
در لغت عرب « یعسوب » به ملکه زنبور عسل گفته مى شود; و چون روش زندگانى این حیوان بظاهر کوچک ، اما پر برکت برخوردار از موقعیت رهبرى زنبوران عسل است که با جاه و جلال ، و داراى نقش حیاتى در جهت پیدایش و زیست صدها و هزارها زنبور عسل ، و محصول ارزنده و شفابخش آنها است ، در حقیقت أنفع و أطهر حیوانات است; امیرمؤمنان(ع) از فرزندش حضرت قائم(ع) ( به خاطر نقش رهبرى و روش حکومتى حضرتش که توأم با عدل و أمنیت جهانى ، و مایه سعادت و نجات بشر ، و مفیدترین و منزه ترین حکومتهاى جهان از انواع آلودگى و وابستگى و تجاوزها خواهد بود ) تعبیر به « یعسوب » فرموده و گوید: 
یعسوب دین بهنگام ظهور همچون شیر ــ که به هنگام غضب دم بر زمین مى زند و نعره مى کشد ــ حالت خشم از خود نشان دهد; و با قاطعیت خود را معرفى ، و آمادگیش را براى قیام جهانى اعلام فرماید.     
در این موقع مؤمنان ، آنچنانکه توده هاى ابر پائیزى با سرعت به هم مى پیوندند ، از هر سوى دنیا ،  شتابان به دور او گرد آیند و با رهبرى حضرتش وارد صحنه عمل شوند. 
نیز پیامبر اسلام(ص) کراراً از امام امیرالمؤمنین على(ع) بعنوان « یعسوب » دین نام برده; چنانکه شخص امام(ع) نیز در کلماتش ، از خود تعبیر به « یعسوب » فرموده است .
سید رضى ، مؤلف « نهج البلاغه » ، مى گوید:       
« یعسوب » آقاى بزرگى است که در آن روز زمامدار مردم خواهد بود. و « قزع » توده هاى ابر بدون آب است.          
ابن ابى الحدید مى نویسد:           
این خبر از پیشگوئیهائى مى باشد که امام ایراد نموده; و از مهدى آخرالزمان یاد فرموده است.        
و معناى « ضَرَب بِذَنبِه » به حال استقرار و آرامش در آمدن بعد از اضطراب است.             
چه « یعسوب » ملکه زنبور عسل و رهبر آن است; و بیشتر اوقاتش در حال پرواز با دو بال خود مى باشد; و هنگامى که دم خود را بر زمین مى زند دیگر از پرواز و حرکت باز ایستاده ، به آرامش گراید.       
آنگاه مى نویسد:             
خواهید گفت: این نظریه همانند عقیده امامیه است در اینکه مهدى به حال ترس و پنهانى در گوشه و کنار زمین به سر برد; آنگاه در آخر الزمان ظهور کند و در مرکز حکومت خود ثابت و مستقر گردد.     
ولى من مى گویم طبق مذهب ما ( اهل تسنن ) بعید نیست که امام مهدى ، همان کسیکه در آخر الزمان ظهور مى کند ، نخست از روى مصلحتى که خدا از آن آگاه است در حال اضطراب و پراکندگى حکومت نماید ، و از آن پس حکومتش مستقر ، و پراکندگیش سامان یابد.
در این جا باز مى بینیم ابن ابى الحدید براى فرار از رفتن زیر بار ولادت و غیبت آن حضرت ، به توجیه ناموجه پرداخته ; و احتمالات غیر قابل انطباق با پیشگوئى امیرالمؤمنین(ع) را دستاویز قرار داده ; و با لقمه دور سر گردانیدن ، همان نظریه شیعه را ارائه مى دهد ، منتها در قالب عقیده شخصى خودش .   
نـیز هـِروى این فراز را به نقل ازامیرالمؤمنین(ع) آورده ، و همچون ابن ابى الحدید پیرامون آن اظهار نظر کرده است.
و زمخشرى گوید: 
جمله « ضَرَب بِعَسِیبِ ذَنبِه » ( که معنایش دم بر زمین زدن است ) در این مورد به معناى ایستادگى و پایدارى او با پیروان خویش است.
ابن اثیر بدنبال نقل این جمله مى نویسد:     
مقصود دورى گزیدن از برخورد با فتنه و شتابان سیر کردن با اتباع خود در زمین میباشد.
و علامه قندوزى در باب 74 کتاب « ینابیع الموده » منظور امام امیرالمؤمنین(ع) را از این سخن ، حضرت مهدى(ع) دانسته است. 

به نقل از : اصفهان ــ ربیع الثانى 1403 مهدى فقیه ایمانى