(35)

شبها خروشد آب بهاران به رودبار

در سیل سنگ غُرّد و غلتد ز کوهسار

چشمانِ گرگ برق زند در شبانِ تار

سگها شنیده بویِ وى و زوزه مى کشند

گرگان گریخته ، به زمین پوزه مى کشند

(36)

بر اهل ده شبانِ زمستان بهانه اى است

وان کلبة طویله خودش گرمخانه اى است

در رقصِ شعله ، گرم شدن خود فسانه اى است

سِنجد میان شبچره با مغز گردکان

صحبت چو گرم شد برود تا به آسمان

(37)

آمد ز بادکوبه پسرخاله ام شُجا

با قامتى کشیده و با صحبتى رسا

در بام شد سماور سوقاتیش به پا

از بختِ بد عروسى او شد عزاى او

آیینه ماند و نامزد و هاى هایِ او

(38)

چشمانِ ننه قیز به مَثَل آهوى خُتَن

رخشنده را سخن چو شکر بود در دهن

ترکى سروده ام که بدانند ایلِ من

این عمر رفتنى است ولى نام ماندگار

تنها ز نیک و بد مزه در کام ماندگار

(39)

پیش از بهار تا به زمین تابد آفتاب

با کودکان گلولة برفى است در حساب

پاروگران به سُرسُرة کوه در شتاب

گویى که روحم آمده آنجا ز راه دور

چون کبک ،‌ برفگیر شده مانده در حضور

(40)

رنگین کمان ،‌ کلافِ رَسَنهاى پیرزن

خورشید ، روى ابر دهد تاب آن رسَن

دندان گرگ پیر چو افتاده از دهن

از کوره راه گله سرازیر مى شود

لبریز دیگ و بادیه از شیر مى شود

(41)

دندانِ خشم عمّه خدیجه به هم فشرد

کِز کرد مُلاباقر و در جاى خود فُسرد

روشن تنور و ،‌ دود جهان را به کام بُرد

قورى به روى سیخ تنور آمده به جوش

در توى ساج ، گندم بوداده در خروش

(42)

جالیز را به هم زده در خانه برده ایم

در خانه ها به تخته - طبقها سپرده ایم

از میوه هاى پخته و ناپخته خورده ایم

تخم کدوى تنبل و حلوایى و لبو

خوردن چنانکه پاره شود خُمره و سبو

(43)

از ورزغان رسیده گلابى فروشِ ده

از بهر اوست این همه جوش و خروشِ ده

دنیاى دیگرى است خرید و فروش ده

ما هم شنیده سوى سبدها دویده ایم

گندم بداده ایم و گلابى خریده ایم

(44)

مهتاب بود و با تقى آن شب کنار رود

من محو ماه و ماه در آن آب غرق بود

زان سوى رود ، نور درخشید و هر دو زود

گفتیم آى گرگ ! و دویدیم سوى ده

چون مرغ ترس خورده پریدیم توى ده

(45)

حیدربابا ، درخت تو شد سبز و سربلند

لیک آن همه جوانِ تو شد پیر و دردمند

گشتند برّه هاى فربه تو لاغر و نژند

خورشید رفت و سایه بگسترد در جهان

چشمانِ گرگها بدرخشید آن زمان

(46)

گویند روشن است چراغ خداى ده

دایر شده است چشمة مسجد براى ده

راحت شده است کودک و اهلِ سراى ده

منصور خان همیشه توانمند و شاد باد !

در سایه عنایت حق زنده یاد باد !

(47)

حیدربابا ، بگوى که ملاى ده کجاست ؟

آن مکتب مقدّسِ بر پایِ ده کجاست ؟

آن رفتنش به خرمن و غوغاى ده کجاست ؟

از من به آن آخوند گرامى سلام باد !

عرض ارادت و ادبم در کلام باد !

(48)

تبریز بوده عمّه و سرگرم کار خویش

ما بى خبر ز عمّه و ایل و تبار خویش

برخیز شهریار و برو در دیار خویش

بابا بمرد و خانة ما هم خراب شد

هر گوسفندِ گم شده ، شیرش برآب شد

(49)

دنیا همه دروغ و فسون و فسانه شد

کشتیّ عمر نوح و سلیمان روانه شد

ناکام ماند هر که در این آشیانه شد

بر هر که هر چه داده از او ستانده است

نامى تهى براى فلاطون بمانده است

(50)

حیدربابا ، گروه رفیقان و دوستان

برگشته یک یک از من و رفتند بى نشان

مُرد آن چراغ و چشمه بخشکید همچنان

خورشید رفت روى جهان را گرفت غم

دنیا مرا خرابة شام است دم به دم

(51)

قِپچاق رفتم آن شب من با پسر عمو

اسبان به رقص و ماه درآمد ز روبرو

خوش بود ماهتاب در آن گشتِ کو به کو

اسب کبودِ مش ممى خان رقص جنگ کرد

غوغا به کوه و درّه صداى تفنگ کرد

(52)

در درّة قَره کوْل و در راه خشگناب

در صخره ها و کبک گداران و بندِ آب

کبکانِ خالدار زرى کرده جاى خواب

زانجا چو بگذرید زمینهاى خاک ماست

این قصّه ها براى همان خاکِ پاک ماست

(53)

امروز خشگناب چرا شد چنین خراب ؟

با من بگو : که مانده ز سادات خشگناب ؟

اَمیر غفار کو ؟‌ کجا هست آن جناب ؟

آن برکه باز پر شده از آبِ چشمه سار ؟

یا خشک گشته چشمه و پژمرده کشتزار ؟

(54)

آمیرغفار سرورِ سادات دهر بود

در عرصه شکار شهان نیک بهر بود

با مَرد شَهد بود و به نامرد زهر بود

لرزان براى حقِّ ستمدیدگان چو بید

چون تیغ بود و دست ستمکار مى برید

(55)

میر مصطفى و قامت و قدّ کشیده اش

آن ریش و هیکل چو تولستوى رسیده اش

شکّر زلب بریزد و شادى ز دیده اش

او آبرو عزّت آن خشگناب بود

در مسجد و مجالس ما آفتاب بود

(56)

مجدالسّادات خندة خوش مى زند چو باغ

چون ابر کوهسار بغُرّد به باغ و راغ

حرفش زلال و روشن چون روغن چراغ

با جَبهتِ گشاده ، خردمند دیه بود

چشمان سبز او به زمرّد شبیه بود

(57)

آن سفره هاى باز پدر یاد کردنى است

آن یاریش به ایل من انشا کردنى است

روحش به یاد نیکى او شاد کردنى است

وارونه گشت بعدِ پدر کار روزگار

خاموش شد چراغ محبت در این دیار

(58)

بشنو ز میرصالح و دیوانه بازیش

سید عزیز و شاخسى و سرفرازیش

میرممّد و نشستن و آن صحنه سازیش

امروز گفتنم همه افسانه است و لاف

بگذشت و رفت و گم شد و نابود ، بى گزاف

(59)

بشنو ز میر عبدل و آن وسمه بستنش

تا کُنج لب سیاهى وسمه گسستنش

از بام و در نگاهش و رعنا نشستنش

شاه عبّاسین دوْربوْنى ، یادش بخیر !

خشگنابین خوْش گوْنى ، یادش بخیر !

(60)

عمّه ستاره نازک را بسته در تنور

هر دم رُبوده قادر از آنها یکى به روز

چون کُرّه اسب تاخته و خورده دور دور

آن صحنة ربودنِ نان خنده دار بود

سیخ تنور عمّه عجب ناگوار بود !

(61)

گویند میر حیدرت اکنون شده است پیر

برپاست آن سماور جوشانِ دلپذیر

شد اسبْ پیر و ، مى جَوَد از آروارِ زیر

ابرو فتاده کُنج لب و گشته گوش کر

بیچاره عمّه هوش ندارد به سر دگر

(62)

میر عبدل آن زمان که دهن باز مى کند

عمّه خانم دهن کجى آغاز مى کند

با جان ستان گرفتنِ جان ساز مى کند

تا وقت شام و خوابِ شبانگاه مى رسد

شوخى و صلح و دوستى از راه مى رسد

(63)

فضّه خانم گُزیدة گلهاى خشگناب

یحیى ، غلامِ دختر عمو بود در حساب

رُخساره نیز بود هنرمند و کامیاب

سید حسین ز صالح تقلید مى کند

با غیرت است جعفر و تهدید مى کند

(64)

از بانگ گوسفند و بز و برّه و سگان

غوغا به پاست صبحدمان ، آمده شبان

در بندِ شیر خوارة خود هست عمّه جان

بیرون زند ز روزنه دود تَنورها

از نانِ گرم و تازه دَمَد خوش بَخورها

(65)

پرواز دسته دستة زیبا کبوتران

گویى گشاده پردة زرّین در آسمان

در نور ، باز و بسته شود پرده هر زمان

در اوج آفتاب نگر بر جلال کوه

زیبا شود جمال طبیعت در آن شکوه

(66)

گر کاروان گذر کند از برفِ پشت کوه

شب راه گم کند به سرازیرى ، ‌آن گروه

باشم به هر کجاى ، ز ایرانِ پُرشُکوه

چشمم بیابد اینکه کجا هست کاروان

آید خیال و سبقت گیرد در آن میان

(67)

اى کاش پشتِ دامْ قَیَه ، از صخره هاى تو

مى آمدم که پرسم از او ماجراى تو

بینم چه رفته است و چه مانده براى تو

روزى چو برفهاى تو با گریه سر کنم

دلهاى سردِ یخ زده را داغتر کنم

(68)

خندان شده است غنچة گل از براى دل

لیکن چه سود زان همه ،‌ خون شد غذاى دل

زندانِ زندگى شده ماتم سراى دل

کس نیست تا دریچة این قلعه وا کند

زین تنگنا گریزد و خود را رها کند

(69)

حیدربابا ، تمام جهان غم گرفته است

وین روزگارِ ما همه ماتم گرفته است

اى بد کسى که که دست کسان کم گرفته است

نیکى برفت و در وطنِ غیر لانه کرد

بد در رسید و در دل ما آشیانه کرد

(70)

آخر چه شد بهانة نفرین شده فلک ؟

زین گردش زمانه و این دوز و این کلک ؟

گو این ستاره ها گذرد جمله زین اَلَک

بگذار تا بریزد و داغان شود زمین

در پشت او نگیرد شیطان دگر کمین

(71)

اى کاش مى پریدم با باد در شتاب

اى کاش مى دویدم همراه سیل و آب

با ایل خود گریسته در آن ده خراب

مى دیدم از تبار من آنجا که مانده است ؟

وین آیه فراق در آنجا که خوانده است ؟

(72)

من هم به چون تو کوه بر افکنده ام نَفَس

فریاد من ببر به فلک ، دادِ من برس

بر جُغد هم مباد چنین تنگ این قفس

در دام مانده شیرى و فریاد مى کند

دادى طَلب ز مردمِ بیداد مى کند

(73)

تا خون غیرت تو بجوشد ز کوهسار

تا پَر گرفته باز و عقابت در آن کنار

با تخته سنگهایت به رقصند و در شکار

برخیز و نقش همّت من در سما نگر

برگَرد و قامتم به سرِ دارها نگر

(74)

دُرنا ز آسمان گذرد وقت شامگاه

کوْراوْغلى در سیاهى شب مى کند نگاه

قیرآتِ او به زین شده و چشم او به راه

من غرق آرزویم و آبم نمى برد

ایوَز تا نیاید خوابم نمى برد

 

 

 

 

برچسب‌ها: حیدر بابایه سلامبخش دوم